Dislalia, alterazio zentral nahiz periferikoak ez dituen 4 urtetik gorako haur batek fonema bat ahoskatzeko duen asaldura iraunkorra da (iraunkorra diogunean, errepikapen isolatuetan eta testuinguru silabikoa edozein delarik ere gertatzen dela esan nahi dut).
Artikulaziorako zailtasunak desfase kronologiko txikiek eragindakoak dira eta eskolan antzemango dira horiek. Beste batzuetan, iraunkorragoak izango dira eta esku-hartze berezia beharko dute, logopeda bat adibidez.
Elkarreraginerako irizpideak
- Komunikazioa ez da etengo ahoskatze arazoagatik, nahiz eta hauek larriak izan.
- Ez dira haurraren emisioak etengo, zuzenketak egiteko.
- Bukatu duenean, eredua eskainiko zaio (ondo ahoskatutako hitza) era naturalean (ez zuzenketa zuzena balitz bezala).
- Ez zaio errepikaraziko (gaizki esan duenean edo era egokian errepikatu zaionean).
- Haurrak ziur egon behar du berak ondo ala gaizki esan gora-behera, berak dioena dela gehien
interesatzen zaiguna.
- Xehetasun guztiak zaindu, porrotak, segurtasun ezak eta inhibizioak eragiten dituzten arazoak saihesteko.
- Ez zaio behin eta berriz eskatuko bere akatsak zuzen distan (logopeda saioetan zenbait hots ondo esatea lortu arre neta ikasgelako irakasleak hori jakin arren, lortutakoa eremu guztietara zabaltzeko hainbat denbora beharko du oraindik.
Balorazioa egiteko irizpideak
- Fonema jakin batzuk ez dira esaten; hauen ordez, aurreko bokala luzatzen da edo isilune bat azaltzen da.
- Fonema bat beste batek ordezkatzen du (2 urte eta erdira arte normala da /s/,/z/eta /c/ fonemak /t/ fonemarekin ordezkatzea: “topato” esatea “zapato”-ren ordez. Ohiko beste ordezkapen batzuk: “ceceo”, “seseo” (leku jakin bateko mintzairaren ezaugarri ez direnean), /f/ fonema /p/ edo /z/ fonemekin ordezkatzea, /k/ /t/ fonemarekin ordezkatzea.
- Fonema bat distortsionatu edo beste batekin ordezkatzea, haurraren hizkuntzaren sistema fonetikoari ez dagokion “soinu” batekin. Ondoko hauek dira ohikoenak gaztelaniaz: /r/ fonemaren ahoskatze frantzesa (eztarriko errotazismoa) eta /s/z/ch/ edo hauetakoren bat mihia ahosabaira itsatsirik eta airea albotik atereaz ahoskatzea.
Dislalia nahaste fonologico batekin nahas daiteke, baina dislalian mugimen koordinaziao eta mugimen-eskema akastun baten ikaskuntza da arazoa. Nahaste fonologikoan, berriz, entzumen-bereizketa eta fonemen denbora-tratamendua da, hizkuntzaren hitzekin erlazionatutako sekuentzia baten barruan (Adibiderik ohikoenak: silabak eta fonemak ez esatea; emendatzea; metatesia edo fonema batzuen ordena aldatzea “tonicias” esatea “noticias” en ordez.; ordena silabikoa aldatzea “tefoleno” esatea “telefono”ren ordez.
Artikulaziorako zailtasunak desfase kronologiko txikiek eragindakoak dira eta eskolan antzemango dira horiek. Beste batzuetan, iraunkorragoak izango dira eta esku-hartze berezia beharko dute, logopeda bat adibidez.
Elkarreraginerako irizpideak
- Komunikazioa ez da etengo ahoskatze arazoagatik, nahiz eta hauek larriak izan.
- Ez dira haurraren emisioak etengo, zuzenketak egiteko.
- Bukatu duenean, eredua eskainiko zaio (ondo ahoskatutako hitza) era naturalean (ez zuzenketa zuzena balitz bezala).
- Ez zaio errepikaraziko (gaizki esan duenean edo era egokian errepikatu zaionean).
- Haurrak ziur egon behar du berak ondo ala gaizki esan gora-behera, berak dioena dela gehien
interesatzen zaiguna.- Xehetasun guztiak zaindu, porrotak, segurtasun ezak eta inhibizioak eragiten dituzten arazoak saihesteko.
- Ez zaio behin eta berriz eskatuko bere akatsak zuzen distan (logopeda saioetan zenbait hots ondo esatea lortu arre neta ikasgelako irakasleak hori jakin arren, lortutakoa eremu guztietara zabaltzeko hainbat denbora beharko du oraindik.
Balorazioa egiteko irizpideak
- Fonema jakin batzuk ez dira esaten; hauen ordez, aurreko bokala luzatzen da edo isilune bat azaltzen da.
- Fonema bat beste batek ordezkatzen du (2 urte eta erdira arte normala da /s/,/z/eta /c/ fonemak /t/ fonemarekin ordezkatzea: “topato” esatea “zapato”-ren ordez. Ohiko beste ordezkapen batzuk: “ceceo”, “seseo” (leku jakin bateko mintzairaren ezaugarri ez direnean), /f/ fonema /p/ edo /z/ fonemekin ordezkatzea, /k/ /t/ fonemarekin ordezkatzea.
- Fonema bat distortsionatu edo beste batekin ordezkatzea, haurraren hizkuntzaren sistema fonetikoari ez dagokion “soinu” batekin. Ondoko hauek dira ohikoenak gaztelaniaz: /r/ fonemaren ahoskatze frantzesa (eztarriko errotazismoa) eta /s/z/ch/ edo hauetakoren bat mihia ahosabaira itsatsirik eta airea albotik atereaz ahoskatzea.
Dislalia nahaste fonologico batekin nahas daiteke, baina dislalian mugimen koordinaziao eta mugimen-eskema akastun baten ikaskuntza da arazoa. Nahaste fonologikoan, berriz, entzumen-bereizketa eta fonemen denbora-tratamendua da, hizkuntzaren hitzekin erlazionatutako sekuentzia baten barruan (Adibiderik ohikoenak: silabak eta fonemak ez esatea; emendatzea; metatesia edo fonema batzuen ordena aldatzea “tonicias” esatea “noticias” en ordez.; ordena silabikoa aldatzea “tefoleno” esatea “telefono”ren ordez.
No hay comentarios:
Publicar un comentario